Waar is de focus van Fokus?
Door: Rob Hansen
Stel het je eens voor; je wil opstaan omdat je plannen voor de dag hebt, maar je moet anderhalf uur wachten voordat je uit bed mag. Dit is voor een groot aantal mensen met een lichamelijke beperking keiharde werkelijkheid geworden. Zij wonen in een Fokus-project.
Voor wie het niet kent, het is een geweldig concept: in een ‘normale’ woonwijk staan 10-15 aangepaste woningen en een zorgunit voor de ADL-assistenten. Als cliënt heb je eigen regie, maar je kunt 24 uur per dag hulp oproepen. Geen vaste opsta-tijden of regels hoe laat je in bed moet liggen. Als Fokus-cliënt bepaal je alles zelf. Beter kan het niet zou je zeggen. Maar met wachttijden van soms 470 minuten per week drijft dit de cliënten tot wanhoop.
Dit geldt ook voor mijzelf. Het was in de jaren 90 een supermooi en vooruitstrevend concept, dat zeker niet voor iedereen met een lichamelijke beperking geschikt was. Fokus was in die jaren iets unieks. De toegangscriteria waren streng en je was trots als je had kunnen bereiken dat je in een Fokus-project kon wonen. Hoe anders is dat nu!
Wat is er dan veranderd?
Wat maakt dat cliënten zich nu gevangen voelen binnen het Fokuswonen? Om daar een goed beeld van te krijgen moeten we terug naar de oorsprong. In de begin jaren van het concept, toetste een daartoe uitgeruste organisatie of je paste binnen het principe van Fokus. De twee belangrijkste uitgangspunten daarbij waren je zorgvraag en of je voldoende regievermogen had om zelfstandig te kunnen leven. Een zorgvraag van minimaal vijf uur per week en maximaal dertig uur per week waren noodzakelijk om überhaupt in aanmerking te komen voor een woning. Het daadwerkelijke afgenomen aantal uren zorg was daarbij niet relevant. Er was een open subsidieregeling waarbij de cliënt zorg kon vragen wanneer hij/zij dat wilde. Deze zorg werd ongeacht het aantal uren gefinancierd door de overheid en je kon hierdoor ondanks al je beperkingen, een zo onbeperkt mogelijk leven leiden, werkelijk fantastisch!
Van AWBZ naar WLZ
Maar zoals zoveel, veranderde dit met de transitie van de AWBZ naar de WLZ. Elke cliënt kreeg een aantal uren geïndiceerd per week. En dat was het begin van de kanteling van dit mooie systeem.Omdat de cliënten van deze projecten zelf de regie kunnen voeren over hun zorg, is het huidige beleid bij Fokus, dat elke willekeurige burger de werkzaamheden kan uitvoeren. De zorgverleners hoeven dus niet persé een zorgachtergrond te hebben. Als vergoeding voor deze zorgverlening wordt alleen het minimumloon gehanteerd, met als gevolg dat Fokus kwalitatief het afvalputje van de zorg dreigt te worden. Zorgverleners met papieren kunnen elders beter verdienen en doen dat dan ook.
Opstappen en wegwezen
Wanneer je niet tevreden bent over de zorg is er de mogelijkheid om dit aan te geven, er wordt echter niets mee gedaan. Zo schreef een cliënt dat ze letterlijk monddood worden gemaakt. Het grote probleem komt voort uit het beleid dat van hogerhand wordt opgelegd. De cijfers zijn belangrijker dan de mensen die er wonen en werken. Productiviteit is hierbij het sleutelwoord.
Om de regie over je zorg en leven weer volledig terug te krijgen is verhuizen en je zorg zelf inkopen met een PGB, eigenlijk de enige optie. Hiervoor heb je wel veel moed, geld en doorzettingsvermogen nodig. Medewerking van de gemeente voor wat betreft aanpassingen aan de woning hoef je daarbij niet te verwachten want, zo zegt men, je woont perslot in een adequate woning.
Een groot aantal cliënten heeft deze stap inmiddels wel durven zetten, maar voor een nog veel groter aantal cliënten is deze overstap helemaal geen optie. Zij zitten gevangen en hopen met heel hun hart op betere tijden. Waar de focus van Fokus weer komt te liggen bij de beginselen van dit mooie project!
Gezamenlijk de regie terugpakken
Herkent u zich in dit verhaal of kent u iemand die in deze situatie zit? Dan komen wij graag in contact. Wij willen de problemen en ervaringen bundelen en deze bespreken met de directie van stichting Fokus. Rob, zelf evaringsdeskundig Fokus bewoner en Clientondersteuner, ontvangt* graag uw verhaal in zijn mailbox rob@clientondersteuningplus.nl.
* Vanzelfsprekend is uw privacy bij ons gegarandeerd en zullen wij uw verhaal alleen anoniem en met uw toestemming vooraf gebruiken bij een eventueel gesprek met de directie.
